
انواع سیستم ترمز کامیون
- dmroom
- دوشنبه 27 مرداد 1404
- 7 دقیقه
- بدون دیدگاه
ترمز یکی از مهمترین بخشهای هر کامیون است که نقش مهمی در حفظ جان راننده، سرنشینان، بار و سایر خودروهای جاده دارد. با توجه به وزن زیاد و شرایط خاص حرکت کامیونها، آشنایی با انواع سیستمهای ترمز کامیون به شما کمک میکند تا تصمیم درستتری برای بررسی، تعمیر یا ارتقای سیستم ترمز بگیرید. در این مقاله به معرفی انواع سیستم ترمز و نحوه عملکرد آنها میپردازیم. پس تا پایان همراه ما باشید.
سیستم ترمز کامیون چیست و چگونه کار می کند؟
سیستم ترمز کامیون، دستگاهی است که وظیفه کاهش سرعت یا توقف کامیون را بر عهده دارد. از آنجایی که کامیونها وزن بسیار زیادی دارند و معمولاً مسیرهای طولانی را طی میکنند، ترمزهای معمولی خودروهای سواری پاسخگوی نیاز آنها نیستند. به همین دلیل در کامیونها از سیستمهای قدرتمندتری مانند ترمز بادی استفاده میشود.
برخلاف خودروهای سواری که ترمز آنها بر پایهی فشار روغن (هیدرولیک) کار میکند، در کامیونهای سنگین وقتی راننده پدال ترمز را فشار میدهد، به جای روغن، هوای فشرده وارد مدار ترمز شده و باعث توقف کامیون میشود. سیستم ترمز بادی بسیار ایمن است، چون حتی اگر نشتی کوچکی در سیستم ایجاد شود، باز هم کار میکند. برای حفظ سلامت و کارایی این سیستم، استفاده از لوازم یدکی کامیون استاندارد و باکیفیت از اهمیت بالایی برخوردار است و به نگهداری بهتر ترمز کمک میکند.
انواع سیستم ترمز در کامیون
کامیونها بسته به نوع، مدل و کاربردشان از سیستمهای ترمز مختلفی استفاده میکنند. رایجترین آنها عبارتند از:
● ترمز کاسهای
● ترمز دیسکی
● ترمز بادی
● ترمز اضطراری
در ادامه، به بررسی نحوه عملکرد هر یک از انواع سیستم ترمز کامیون خواهیم پرداخت.
ترمزهای کاسهای چگونه کار می کنند؟
ترمزهای کاسهای یکی از قدیمیترین سیستمهای ترمز هستند که در این سیستم، کفشکهای ترمز درون یک کاسه چرخان قرار دارند. زمانی که پدال ترمز فشرده میشود، کفشکها از داخل به دیواره داخلی کاسه فشار میآورند و باعث ایجاد اصطکاک و کاهش سرعت میشوند. مهمترین قطعات ترمز کاسهای عبارتاند از:
کاسه ترمز که به چرخ متصل است و همراه با آن میچرخد، کفشکهای ترمز که به داخل کاسه فشار میآورند تا اصطکاک ایجاد شود. سیلندرهای چرخ که فشار هیدرولیکی را به کفشکها منتقل میکنند و فنرهای بازگشت که پس از رها کردن ترمز، کفشکها را از کاسه دور میکنند.
ترمزهای کاسهای از نظر هزینه ساخت و نگهداری اقتصادیتر هستند و دوام خوبی در شرایط سنگین دارند. با این حال، ترمزهای کاسهای ممکن است در مسیرهای طولانی با گرمای زیاد عملکردشان کمی کاهش پیدا کند و در هوای بارانی اصطکاک آنها کمتر شود. همچنین تعمیر و تعویض قطعات این ترمزها نسبت به ترمزهای دیسکی کمی زمانبرتر است.

ترمزهای دیسکی چگونه کار می کنند؟
ترمزهای دیسکی سیستمی پیشرفتهتر نسبت به ترمزهای کاسهای دارند که بهخاطر عملکرد بهتر در کامیونهای جدید محبوبتر شدهاند. در این نوع ترمز، لنتهای ترمز به کمک کالیپر، روی یک صفحه چرخان به نام صفحه دیسک فشار میآورند و باعث توقف یا کاهش سرعت کامیون میشوند. اجزای اصلی ترمز دیسکی شامل موارد زیر است:
● روتور یا صفحه دیسک که به چرخ وصل شده و سطح تماس برای لنتها را فراهم میکند.
● لنتهای ترمز که هنگام فشار کالیپر، روی روتور ساییده شده و اصطکاک ایجاد میکنند.
● کالیپر ترمز که لنتها را در خود جای داده و با فشار هیدرولیکی آنها را به روتور فشار میدهد.
● خطوط ترمز که مایع هیدرولیکی را به کالیپر منتقل میکنند.
ترمز دیسکی در شرایط بارانی بسیار خوب عمل میکند، زیرا آب نمیتواند روی روتور جمع شود. اما هزینه تعویض لنتها و صفحه دیسک در ترمز دیسکی بیشتر از ترمز کاسهای است و لنتها نیاز به تعویض بیشتری دارند.
سیستم ترمز بادی چگونه کار می کند؟
سیستم ترمز بادی یکی از پرکاربردترین و قویترین انواع سیستم ترمز در کامیون است که به جای استفاده از روغن یا مایع هیدرولیک، از هوای فشرده کمک میگیرد. در این سیستم وقتی راننده پدال ترمز را فشار میدهد، هوای فشرده از مخازن به اتاقکهای ترمز هدایت میشود. در این بخش، فشار هوا باعث حرکت پیستونها شده و لنتها را به دیسک یا کاسه ترمز فشار میدهد و در نتیجه کامیون کند یا متوقف میشود. اجزای اصلی سیستم ترمز بادی شامل موارد زیر است:
- کمپرسور هوا، هوای فشرده را تولید و به مخازن ذخیره میفرستد.
- مخازن ذخیره هوا، هوای فشرده را تا زمان استفاده نگه میدارند.
- پدال ترمز، وقتی راننده آن را فشار میدهد، فرمان شروع فرآیند ترمز را صادر میکند.
- اتاقکهای ترمز، هوای فشرده را به نیروی مکانیکی تبدیل میکنند تا لنتها را فشار دهند.
- لنتها و کاسه یا دیسک ترمز، لنتها با فشار به کاسه یا دیسک میچسبند و باعث ایجاد اصطکاک و توقف چرخ میشوند.
- خطوط هوا، مسیر انتقال هوای فشرده از مخازن به اتاقکها و اجزای ترمز است.
این سیستم ترمز به گونهای طراحی شده که اگر به هر دلیلی هوا در سیستم کم شود یا نشتی پیدا کند، ترمزها به صورت خودکار فعال میشوند تا از بروز حادثه جلوگیری شود. همچنین، چون این سیستم از هوا استفاده میکند، خبری از نشت مایع ترمز نیست. این نوع ترمز برای کامیونهای سنگین، تریلرها و مسیرهای طولانی و کوهستانی بسیار مناسب است.
سیستم ترمز اضطراری در کامیونها
ترمز اضطراری یکی از بخشهای مهم سیستم ترمز در کامیونهای سنگین است. وظیفه اصلی این ترمز، فعال شدن در مواقعی است که ترمز اصلی به هر دلیلی مانند کاهش فشار هوای سیستم، از کار بیفتد. در چنین شرایطی، ترمز اضطراری وارد عمل شده و باعث توقف کامیون میشود. این سیستم معمولاً بهصورت خودکار یا نیمهخودکار فعال میشود و زمانی وارد عمل میشود که راننده نتواند به موقع یا به اندازه کافی پدال ترمز را فشار دهد، یا زمانی که سیستم تشخیص دهد شرایط خطرناکی وجود دارد.
سیستم ترمز اضطراری میتواند با استفاده از سنسورهای مختلف، سرعت و فاصله خودروهای جلویی را اندازهگیری کند و در صورت نیاز، فرمان ترمز گرفتن را صادر کند. این سیستم معمولاً با سیستمهای دیگر مانند ترمزهای اصلی و ترمزهای ضدقفل (ABS) هماهنگ کار میکند تا بهترین بازدهی را در توقف خودرو داشته باشد.
مقایسه انواع سیستم ترمز از نظر کارایی و ایمنی
در ادامه به مقایسه چهار نوع از انواع سیستم ترمز کامیونها از نظر کارایی، ایمنی، هزینه نگهداری و… میپردازیم.
ویژگیها | ترمز کاسهای | ترمز دیسکی | ترمز بادی | ترمز اضطراری |
قدرت ترمزگیری | متوسط | بالا | بسیار بالا | در شرایط اضطراری مؤثر |
واکنشپذیری | نسبتاً کند | سریع و مستقیم | کمی تاخیر دارد | بسته به نوع (خودکار/دستی) متغیر |
عملکرد در شرایط جوی | ممکن است در آبوهوای مرطوب ضعیف شود | عالی در باران و گرما | قابل اعتماد در آبوهوای مختلف | برای مواقع اضطراری طراحی شده |
هزینه نگهداری | کم | متوسط | بالا | نیازمند سرویس دورهای و تست ایمنی |
وزن سیستم | سنگین | سبکتر | سنگین (به دلیل مخزن و کمپرسور) | وابسته به نوع ترمز اصلی |
سازگاری با ABS/EBS | معمولاً نیاز به ارتقاء دارد | کاملاً سازگار | کاملاً سازگار | مکمل سیستمهای دیگر (مانند بادی) |
نیاز به مهارت فنی | کم | متوسط | بالا | بالا (برای اطمینان از عملکرد خودکار) |
مناسب برای | کامیونهای سبک یا قدیمی | کامیونهای مدرن با سرعت بالا | کامیونهای سنگین و تریلیها | همه کامیونها – فقط در مواقع اضطراری فعال میشود |
نمونه برندهای استفادهکننده | Eicher، قدیمیترهای Tata | Volvo، Scania، BharatBenz | Tata، Ashok Leyland، Eicher | در تمام برندهای معتبر موجود است |
نگهداری تعمیر سیستم ترمز کامیونها
بررسی و نگهداری سیستم ترمز در کامیونها یکی از مهمترین کارهایی است که رانندگان باید به طور مرتب انجام دهند تا از ایمنی خود و دیگران در جاده مطمئن شوند. قبل از شروع هر سفر، راننده باید چند مورد را بررسی کند، مثل اینکه آیا ترمز هوا نشتی دارد یا نه، هشدار افت فشار هوا درست کار میکند یا خیر، و اینکه ترمز دستی و ترمز سرویس بهدرستی عمل میکنند. این بررسیها باید هر روز انجام شود و فقط چند دقیقه زمان میبرد، اما میتواند از بروز تصادف یا خرابی در وسط راه جلوگیری کند.
علاوه بر بررسیهای روزانه، کامیونها باید حداقل سالی یکبار تحت بازرسی کامل قرار بگیرند. طبق قوانین، هر کامیون باید سه نوع ترمز فعال و سالم داشته باشد: ترمز اصلی (برای توقف)، ترمز پارک (برای زمانی که خودرو متوقف است) و ترمز اضطراری (در صورت افت فشار هوا). همه چرخها باید به سیستم ترمز مجهز باشند. اگر این سیستمها بهدرستی کار نکنند یا سرویس نشوند، ممکن است در موقعیتهای حساس نتوانند خودرو را کنترل کنند. به همین دلیل، نگهداری منظم ترمز باعث میشود کامیون همیشه آماده سفر و ایمن باقی بماند.
تاثیر سیستم ترمز در افزایش ایمنی رانندگی کامیون
سیستم ترمز یکی از مهمترین بخشهای ایمنی در رانندگی کامیونها است و انتخاب و نگهداری صحیح آن باعث جلوگیری از تصادفات و حفظ جان راننده و دیگران در جاده میشود. وقتی ترمزها قابلاعتماد باشند، راننده حتی در شرایطی مانند بار سنگین یا هوای نامساعد، میتواند راحتتر کامیون را متوقف کند. همچنین استفاده از ترمزهای کمکی مانند ترمز موتور فشار وارد بر ترمزهای اصلی را کاهش میدهد که این موضوع باعث افزایش طول عمر ترمزها و کاهش هزینههای تعمیرات میشود. علاوهبر آن بررسی منظم سیستم ترمز و تعویض قطعات معیوب با لوازم یدکی ماشین سنگین استاندارد، نقش مهمی در افزایش عمر مفید خودرو و امنیت سرنشینان دارد.
فناوریهای نوین در سیستم ترمز ماشینهای سنگین
با پیشرفت تکنولوژی، ترمزهای کامیون نیز هوشمندتر شدهاند. برخی از فناوریهای جدید عبارتند از:
● سیستم ترمز ضد قفل (ABS)
● ترمز خودکار اضطراری (AEB)
● ترمز کمکی در سراشیبیها
● کنترل پایداری الکترونیکی (ESC)
این فناوریها با تحلیل شرایط جاده، فشار ترمز را بهصورت خودکار تنظیم کرده و از لغزش یا واژگونی کامیون جلوگیری میکنند.
برندهای معروف سیستم ترمز کامیون
برخی از برندهای معتبر در زمینه تولید انواع سیستم ترمز کامیون عبارتند از:
● WABCO
● Knorr-Bremse
● Bendix
● Meritor
● Bosch
● Mann
● Mahle
● SKF
این شرکتها سیستمهای ترمز پیشرفتهای تولید میکنند که در بسیاری از کامیونهای اروپایی، آمریکایی و آسیایی مورد استفاده قرار میگیرند.
نتیجه گیری
همانطور که در این مطلب اشاره شد، انتخاب سیستم ترمز مناسب برای کامیون نقش مستقیمی در ایمنی، کارایی و کاهش هزینههای جانبی دارد. هر نوع ترمز ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارد و با دانستن آنها میتوان رانندگی ایمنتری داشت. با مراقبت درست، تعمیر به موقع و شناخت سیستم ترمز، کامیون شما بهتر و ایمنتر کار میکند. ترمزهای کامیون مثل یک همراه همیشگی هستند که بدون اینکه متوجه شویم، جان ما و دیگران را حفظ میکنند.
سوالات متداول
تفاوت اصلی ترمز کاسهای و ترمز دیسکی چیست؟
ترمز کاسهای کفشکها را به کاسه فشار میدهد ولی ترمز دیسکی لنتها را روی صفحه دیسک میفشارد که عملکرد بهتری در گرما و باران دارد.
آیا ترمز اضطراری همیشه بهصورت خودکار فعال میشود؟
خیر، برخی سیستمها به صورت خودکار و برخی به صورت دستی فعال میشوند اما همه برای مواقعی که ترمز اصلی از کار میافتد، طراحی شدهاند.
آیا استفاده از لوازم یدکی کامیون استاندارد برای ترمز مهم است؟
بله، استفاده از لوازم یدکی ماشین سنگین با کیفیت و استاندارد باعث افزایش عمر ترمز و عملکرد بهتر سیستم میشود.
آیا سیستم ترمز دیسکی در همه کامیونها بهتر است؟
نه، ترمز دیسکی برای کامیونهای پرسرعت مناسبتر است ولی ترمز کاسهای هنوز در کامیونهای قدیمی و برخی چرخهای عقب استفاده میشود.
ترمزهای کمکی مثل ترمز موتور چه تاثیری روی سیستم ترمز اصلی دارند؟
ترمزهای کمکی فشار روی ترمز اصلی را کم میکنند، بنابراین عمر ترمزهای اصلی افزایش یافته و هزینههای تعمیر کمتر میشود.

- دوشنبه 27 مرداد 1404
- 7 دقیقه
دریافت مشاوره رایگان
تلفن:
آدرس:
بوشهر - بوشهر چهار راه ولیعصر ساختمان مهدوی گروه صنعتی بازرگانی مهدوی
سایر مقالات
blog
مشاهده همه